Nieuwe kerndoelen

Financiële educatie krijgt vaste plek in het onderwijs

Leerlingen leren rekenen, lezen en schrijven – maar leren omgaan met geld is minstens zo belangrijk. Met de nieuwe conceptkerndoelen wordt financiële educatie officieel onderdeel van wat leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs moeten leren. Daarmee ligt er een expliciete opdracht voor scholen om met financiële vaardigheden aan de slag te gaan. Wijzer in geldzaken ondersteunt het onderwijs hierbij.

In opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) werkt SLO met de onderwijssector aan een nieuw curriculum. Voor het primair onderwijs, onderbouw voortgezet onderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs worden daarin kerndoelen vastgelegd: wat leerlingen aan het eind van hun schooltijd moeten kennen, kunnen en ervaren.

Financiële educatie stond al langer op de onderwijsagenda, maar hoe dit structureel een plek moest krijgen in de klas, en binnen de leergebieden, bleef lang onduidelijk. Dat verandert nu. Jochem Valkema, programmamanager Geldlessen bij Wijzer in geldzaken, juicht het toe dat financiële vaardigheden in de conceptkerndoelen mens en maatschappij zijn opgenomen. “Dit biedt talloze aanknopingspunten om kinderen en jongeren op school te helpen verantwoord met geld om te gaan.”

Urgentie voor het opnemen in curriculum

Michiel Bart, curriculumontwikkelaar bij SLO, was nauw betrokken bij de ontwikkeling van de conceptkerndoelen mens en maatschappij. “Met de opkomst van achteraf betalen, gokmogelijkheden en talloze digitale verleidingen wordt geld uitgeven eenvoudiger én risicovoller.” Jochem onderstreept deze urgentie: “Leerlingen komen op steeds jongere leeftijd in aanraking met geld. Via sociale media op hun telefoon zijn ze direct te benaderen en te beïnvloeden en vormen zo een grote groep potentiële consumenten.”

Financiële educatie kan die prikkels niet wegne­men, benadrukt Michiel. “Maar het helpt leerlin­gen wel om financiële verleidingen beter te herkennen en zich bewuster hiervan te worden.”

Jong geleerd...

In de kerndoelen mens en maatschappij is ervoor gekozen financiële educatie al in het primair onderwijs op te nemen. “Zo leren we jonge leerlingen hoe mensen in hun levensonderhoud voorzien, hoe keuzes worden beïnvloed door anderen en welke risico’s financiële beslissingen met zich meebrengen. Dat begint bijvoorbeeld met zakgeld of keuzes die ouders thuis maken over sparen, verzekeren of grote uitgaven”, legt Michiel uit.

In het voortgezet onderwijs wordt financiële educatie verdiept. Volgens de kerndoelen verkennen leerlingen thema’s als inkomen, uitgaven, sparen, schulden en financiële risico’s. Ze leren dat financiële keuzes niet altijd rationeel zijn, maar ook sterk beïnvloed worden door reclame, sociale druk van familie en vrienden, influencers en de manier waarop producten gepresenteerd worden – zowel in winkels als online. “Zo krijgen leerlingen inzicht in de bredere context waarin financiële beslissingen plaatsvinden”, zegt Michiel.

Geen extra belasting voor het onderwijs

Volgens Michiel hoeft het opnemen van financië­le educatie in de kerndoelen geen extra belasting voor onderwijsprofessionals te betekenen. “Met de conceptkern­doelen hebben scholen, leraren en docenten een concreet kader hoe financiële thema’s in verschil­lende leergebieden toe te passen. De komende jaren werken we bovendien aan doorlopende leerlijnen voor structurele inbed­ding.”

Dat financiële educatie zich goed laat integreren in bestaande vakken, bevestigt Jochem: “De nieuwe kerndoelen maken het juist eenvoudiger om onderwerpen als sparen, omgaan met verleidingen en digitale invloeden te behande­len. In rekenlessen kun je aandacht besteden aan rente of kortingen, terwijl bij digitale geletterd­heid de nadruk kan liggen op reclame en online beïnvloeding.”

Om scholen verder te ondersteunen, biedt Wijzer in geldzaken via het onderwijsplatform geldlessen.nl en de Week van het geld inspiratie en gratis lessen voor in de klas. “Deze lessen brengen niet alleen kennis over geld bij, maar stimuleren ook geldgesprekken in de klas”, zegt Jochem. 

Michiel benadrukt dat deze gesprekken essenti­eel zijn: “Schulden of financiële beperkingen moeten zonder oordeel bespreekbaar zijn. Niet iedereen kan altijd duurzaam of verantwoord kiezen. Ook die realiteit moeten leerlingen leren herkennen. Door openheid en bewustwording te stimuleren, leren leerlingen met vertrouwen en verantwoordelijkheid financiële beslissingen te nemen.”